راه‌هایی برای کاهش ریسک در بازار بورس
راه‌هایی برای کاهش ریسک در بازار بورس
ما دائما در زندگی خودمان و در هر جنبه‌ای از آن در حال مدیریت کردن ریسک هستیم. چه در هنگام انجام کارهایی ساده همچون رانندگی و چه در شروع یک کسب و کار و یا یک عمل جراحی جدید.
در نتیجه مدیریت ریسک (به انگلیسی risk management) شامل هر عکس‌العملی در برابر خطرات مختلف در زندگی است.
ما در اکثر فعالیت‌های روزمره ریسک‌های مختلف را به صورت ناخودآگاه مدیریت میکنیم؛ برای مثال اگر در اتوبان در حال نزدیک شدن به یک خودرو دیگر هستیم مسیر خود را تغییر می‌دهیم؛ زیرا برخورد به آن خودرو خطر مالی و جانی برای ما دارد؛ اما در بازارهای مالی و مدیریت اقتصادی این مدیریت ریسک کاملا خودآگاه و بسیار ضروری است.
شاید در اقتصاد به برنامه و چارچوب نحوه رسیدگی کردن به ریسک‌های مالی، مدیریت ریسک بگوییم. این این خطرات مالی ذات انواع کسب و کار هست.
برای یک معامله‌گر و سرمایه‌گذار شاید این برنامه و چارچوب برای مدیریت انواع مختلف از دارایی‌ها همچون رمزارزها، سهام، املاک، طلا، سکه و… باشد.
انواع مختلفی از ریسک‌های مالی در بورس وجود دارد که امکان دسته‌بندی کردن آنها به روش‌های مختلف وجود دارد. در این مقاله در مورد فرآیند مدیریت این ریسک‌ها صحبت خواهیم کرد و چند پیشنهاد به معامله‌گران و سرمایه‌گذاران برای کاهش این ریسک‌ها خواهیم داد.
مدیریت ریسک چگونه انجام می‌شود؟
معمولا فرآیند مدیریت ریسک در بازارهای مالی شامل 5 مرحله است: مشخص کردن اهداف، تشخیص ریسک‌ها، ارزیابی ریسک، تعریف کردن واکنش‌ها و نظارت.
با توجه به نوع بازار (بورس سهام، ارز دیجیتال، بازارهای کالا و…) و شرایط مختلف، این مراحل ممکن است دستخوش تغییر شود.
مشخص کردن اهداف
اولین قدم این است که مشخص کنیم اهداف اصلی ما از این سرمایه‌گذاری چیست و معمولا به تحمل ریسک شخص و یا شرکت سرمایه‌گذار بستگی دارد.
برای مثال اگر شما فردی ریسک پذیر باشید، اهداف بسیار بالاتری از یک فردی که ریسک نمی‌کند برای خود تعیین می‌کنید.
این ریسک‌پذیر بودن هم بستگی به عوامل روحی و شخصیتی خود فرد و یا اهمیت پولی که وارد بازار کرده است، دارد؛ مثلا اگر فردی تمام دارایی‌هایش مثل خانه، ماشین، طلا و… را فروخته و آن را وارد بازارهای مالی کرده، تحمل بسیار پایین‌تری در برابر ریسک‌ها دارد.
تشخیص ریسک‌ها
قدم دوم شناسایی و تعریف ریسک‌های احتمالی در سرمایه‌گذاری است و شامل تمام اتفاقاتی است که ممکن است تاثیر منفی روی دارایی ما بگذارد.
در این مرحله برخی مسائلی که که مستقیما به بازارهای مالی بستگی ندارد نیز تاثیرگذارند؛ مثلا در صورت بروز جنگ و یا خراب شدن پلتفرم معاملاتی شما با مشکل روبرو می‌شوید.
یا اگر در بورس تهران معامله می‌کنید، یکی از ریسک‌ها می‌تواند قفل شدن سهم در صف‌ها باشد.
ارزیابی ریسک‌ها
بعد از شناسایی ریسک، باید دامنه و شدت و قدرت آنها را اندازه‌گیری کنید.
ریسک‌های مختلف می‌توانند در برنامه معاملاتی شما نیز رتبه‌بندی شوند؛ برای مثال کندی هسته معاملات یا نرم‌افزار معاملاتی یک کارگزار ممکن است باعث شود شما چند درصد بالاتر راه‌هایی برای کاهش ریسک در بازار بورس از قیمت مدنظرتان بخرید و یا چند درصد پایین‌تر از قیمت مد نظرتان بفروشید و شدت و دامنه آن به همین مقدار است؛ اما در صورت بروز یک جنگ، قدرت این خطر بسیار بیشتر خواهد بود.
تعریف کردن واکنش‌ها
مرحله چهارم تعریف کردن پاسخ و واکنش به انواع مختلف ریسک است. با توجه به سطح اهمیت ریسک‌ها، مشخص میکنیم که در صورت وقوع آن چه کاری انجام دهیم.
نظارت
مرحله راه‌هایی برای کاهش ریسک در بازار بورس آخر از فرآیند مدیریت ریسک این است که دائما روی آن نظارت داشته و ببینیم برنامه ما در پاسخ به اتفاقات مختلف چقدر جوابگوست. برای این کار نیازمند کار مداوم و جمع‌آوری اطلاعات و تحلیل زیادی هستیم.
مدیریت ریسک‌های مالی
دلایل زیادی باعث می‌شود یک سیستم معاملاتی تبدیل به یک سیستم ناموفق شود. برای مثال ممکن است بازار برخلاف تحلیل‌های معامله‌گر پیش برود و یا از روی ترس و هیجان در جایی نامناسب اقدام به فروش کند.
واکنش‌های احساسی اغلب به این دلیل به وجود می‌آیند که معامله‌گر به استراتژی اولیه خود پایبند نیست و این موضوع در هنگام نزولی شدن بازار و اصلاح قیمت، بسیار زیاد به چشم می‌خورد.
در بازارهای مالی اغلب افراد اعتقاد دارند که داشتن یک برنامه مدیریت ریسک خوب به موفقیت آنها کمک بسیار زیادی می‌کند. برنامه مدیریت ریسک می‌تواند به سادگی تعیین یک حد ضرر باشد.
یک سیستم معاملاتی قدرتمند باید پاسخ‌ها و عکس‌العمل‌های مختلف را در نظر بگیرد و سرمایه‌گذاران برای معامله در هر شرایطی خود را آماده کنند و همانطور که گفته شد راه‌های بیشماری برای مدیریت ریسک وجود دارد.
حالت ایده‌آل اینگونه است که برنامه مدیریت ریسک و سیستم معاملاتی دائما در طول زمان بازبینی و بروزرسانی شود تا اتفاقات و شرایط جدید در آن لحاظ گردد.
در ادامه برخی از ریسک‌های موجود در بازارهای مالی را به شما معرفی کرده و راه‌هخای کاهش آنها را خواهم گفت:
- ریسک بازار: این ریسک می‌تواند با تعیین یک حد ضرر کاهش یابد. برای مثال اگر سهمی را هزار تومان خریداری می‌کنید، می‌توانید حد ضرر ده درصدی برای آن قرار داده و در صورتی که قیمت آن به 900 تومان رسید آن را بفروشید تا ضرر بیشتری متحمل نشوید. تعیین حدضرر کاملا بستگی به تحلیل و محاسبات و همینطور دید شما دارد.
- ریسک نقد شدن: ممکن است شما وارد بازاری شوید راه‌هایی برای کاهش ریسک در بازار بورس که نقد شوندگی آن بسیار پایین باشد و در صورت رسیدن به اهدافتان و یا فعال شدن حد ضرر خریداری نباشد تا آن دارایی را از شما بخرد.
- ریسک اعتبار: ریسک گرفتن اعتبار که می‌تواند مانند چاقوی دولبه عمل کند (در صورت زیان کردن، زیان بیشتری متحمل می‌شوید و در صورت سود کردن به سود بیشتری دست می‌یابید).
- ریسک‌های عملیاتی: ریسک عملیاتی با متنوع کردن سبد دارایی کمتر می‌شود و در صورتی که یک پروژه و یا شرکت خاص دچار مشکلات زیادی شود، شما فقط بخشی از سرمایه خود را از دست می‌دهید و به دلیل متنوع بودن پورتفوی‌تان، دیگر دارایی‌های شما به سوددهی خود ادامه می‌دهند. جستجو و مطالعه در مورد شرکت‌هایی که احتمال به وجود آمدن این چنین خطرات کم است نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.
- ریسک سیستمی: این ریسک نیز توسط متنوع کردن پورتفوی کاهش می‌یابد و بهتر است که این کار را با خرید سهم از شرکت‌ها در گروه‌های مختلف صنعتی انجام دهید و ترجیح این است که این صنایع ربط چندانی به هم نداشته باشند.
سخن پایانی
قبل از شروع یک معامله و یا اختصاص دادن سرمایه به یک بازار، معامله‌گران و سرمایه‌گذاران باید حتما یک استراتژی مدیریت ریسک برای خود ایجاد کنند و در ضمن در نظر داشته باشند که نمی‌توان به طور کامل از ریسک‌های مالی دوری کرد.
به طور کلی مدیریت ریسک نحوه رسیدگی به خطرات است و قطعا فقط کاهش دادن شدت آنها نیست و بهتر است که با مطالعه و تحلیل درست به طور کامل از ریسک‌های مختلف دوری کرد.
مدیریت ریسک در مورد تشخیص، ارزیابی، و نظارت بر روی ریسک‌ها با توجه به شرایط و استراتژی شخصی است. این فرآیند به ما کمک می‌کند بهترین نسبت‌های ریسک به پاداش را پیدا کرده و معاملات خوب و پر سودی داشته باشیم.
قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید
دبیر اقتصادی «مهر»: رسانه ها به دنبال معرفی راه هایی برای کاهش ریسک سرمایه گذاری در بورس باشند
شفقنا رسانه- فرشته رفیعی معتقد است طی ماه‌های اخیر با رشد تصاعدی بازار بورس، این ضرورت ایجاد شد که رسانه‌های عمومی در کنار رسانه‌های تخصصی بیش از گذشته بر تحولات بورس تمرکز کنند. او می گوید: راه‌هایی برای کاهش ریسک در بازار بورس این تمرکز در دو بخش ضروری است. اول تبیین این موضوع برای سرمایه‌گذاران خرد که «بورس برای سودآوری کوتاه مدت نیست و ریسک، جز لاینفک آن است و نباید از آن انتظار سود دائمی روزانه داشت»؛ دوم معرفی راه‌هایی که ریسک سرمایه گذاری در بورس را کاهش می‌دهد. ارائه محتواهای آموزشی مداوم و روزانه، تشویق مردم به گذراندن دوره‌های تخصصی، تشویق به سرمایه گذاری از طریق صندوق‌های سرمایه گذاری (خودداری از ورود مستقیم) از جمله این راه ها است.
فرشته رفیعی، دبیر اقتصادی خبرگزاری مهر قبل از ارائه برآوردی از عملکرد رسانه ها درباره بازار سرمایه و بورس به بیان تعریفی کلی از این بازار می پردازد و به شفقنا رسانه می گوید: بازار سرمایه (در کنار بازار پول و بازار بیمه) یکی از ارکان مهم بازار مالی هر کشوری است؛ هر کدام از این بازارها وظایف خاصی بر عهده دارند؛ بازار پول در کوتاه‌مدت و بازار سرمایه (متشکل از بازار بورس و بازار بدهی) در بلندمدت سودآور است؛ یعنی سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه باید برای بلندمدت انجام شود و نباید انتظار سود کوتاه‌مدت از آن داشت و کارکرد آن تأمین مالی بلند مدت واحدهای صنعتی تولیدی و پروژه‌های بزرگ است؛ بازار پول یا همان نظام بانکی و تسهیلات بانکی هم در کوتاه‌مدت سودآور است و طبیعتاً کسب سود از آن زمانبر نیست. همانگونه که احتمالاً می‌دانید ناظر بازار سرمایه وزیر اقتصاد و ناظر بازار پول، رئیس کل بانک مرکزی است.
او می گوید: طی ماه‌های اخیر با رشد تصاعدی بازار بورس، این ضرورت ایجاد شد که رسانه‌های عمومی در کنار رسانه‌های تخصصی بیش از گذشته بر تحولات بورس تمرکز کنند. این تمرکز در دو بخش ضروری است. اول تبیین این موضوع برای سرمایه‌گذاران خرد که «بورس برای سودآوری کوتاه مدت نیست و ریسک، جز لاینفک آن است و نباید از آن انتظار سود دائمی روزانه داشت»؛ دوم معرفی راه‌هایی که ریسک سرمایه گذاری در بورس را کاهش می‌دهد.
رفیعی با بیان اینکه رسانه‌های عمومی طی ماه‌های اخیر نسبت به گذشته عملکرد بهتری درباره بازار سرمایه و بورس داشته اند، یادآور می شود که هنوز نتوانسته اند به نقطه اثرگذاری برسند. او بر این باور است: در این زمینه با یک چالش جدی مواجه هستیم. به عبارتی ناظر بازار سرمایه که انتظار می‌رود باید بیشترین دغدغه را در این زمینه داشته باشد، جز تعریف و تمجید از بورس و تشویق مردم به ورود، دغدغه دیگری ندارد؛ چرا که قرار است تأمین منابع مالی دولت از این بازار صورت بگیرد و حاضر نیست با یادآوری ریسک‌های ذاتی بازار سرمایه به مردم، نگاه سرمایه گذاران خرد به این بازار را منطقی کند.
دبیر اقتصادی مهر انتقاد می کند: نگاهی که اکنون ناظر بازار سرمایه و مسئولان دولت به بورس دارند و در حال تزریق این نگاه به جامعه هستند، به قدری قوی است که هشدارهای تخصصی و فنی که توسط رسانه‌های عمومی داده می‌شود، برچسب و انگ سیاسی‌کاری می‌خورد. حتی همکاران رسانه‌ای ما که فاقد دانش اقتصادی هستند، این شائبه برایشان ایجاد شده که اگر رسانه‌ای نسبت به رشد حباب گونه بورس هشدار می‌دهد، قصدش تخریب دولت است.
او تاکید می کند: ضروری است رسانه‌ها در عمل به دو وظیفه‌ای که ذکر شد، تلاش بیشتری داشته باشند و بازتاب دادن دیدگاه کارشناسان و تحلیلگران خبره بورس به مردم می‌تواند بسیار مؤثر باشد. در همین ارتباط، رسانه‌ها از سه طریق می‌توانند کمک کنند تا ریسک ورود به بورس برای سرمایه گذاران خرد کاهش یابد؛ اول ارائه محتواهای آموزشی مداوم و روزانه، دوم تشویق مردم به گذراندن دوره‌های تخصصی، سوم تشویق به سرمایه گذاری از طریق صندوق‌های سرمایه گذاری (خودداری از ورود مستقیم).
ریسک در بازار بورس
در ابتدای آموزش بورس شناختن دو ریسک در بازار بورس برای هر سرمایه گذار بسیار حیاتی است.
این دو ریسک در بازار بورس که بارها و بارها باعث زیان‌های سنگین و یا جبران‌ناپذیر سهامداران شده، در ذات بورس هستند.
- ریسک امکان ورود به بورس به آسانی و بدون هرگونه مانع و مجوز
- ریسک امکان ورود به بورس بدون داشتن تخصص و مهارت لازم
اما علت زیان و ضربه خوردن از این دو ریسک فقط عدم اطلاع و نداشتن دانش لازم برای در امان ماندن از آنها است.
فقط کافیست در مورد این دو ریسک بورس، موارد ضروری را بدانیم تا از گزند آنها در امان باشیم.
اجازه دهید قبل از هر چیز با چند مثال مطلب را آغاز کنم. لطفا شغل و حرفه این راه‌هایی برای کاهش ریسک در بازار بورس افراد را در نظر بگیرید.
- خلبان
- برنامه نویس
- مربی تیم ملی
- سرآشپز
- فرمانده نظامی
- پزشک متخصص اورژانس
- مدیرعامل
ریسک در بورس
اجازه دهید قبل از بیان ریسک در بورس چند مثال بزنیم. همه ما بخوبی می‌دانیم؛
- هیچکس اجازه ورود به کابین یک هواپیما را ندارد، به جز خود خلبان
- هیچکس اجازه دسترسی به کامپیوتر یک برنامه نویس را ندارد، به جز خود برنامه نویس
- هیچکس اجازه ورود به محل و جایگاه یک مربی تیم ملی را ندارد، به جز خود مربی تیم ملی
- هیچکس اجازه ورود به آشپزخانه یک سرآشپز را ندارد، به جز خود آن سرآشپز
- هیچکس اجازه حضور در جایگاه یک فرمانده نظامی را ندارد، به جز خود آن فرمانده نظامی
- هیچکس اجازه ورود به جایگاه یک پزشک متخصص اورژانس را ندارد، به جز خود آن پزشک متخصص
- هیچکس اجازه ورود به دفتر یک مدیر عامل را ندارد، به جز خود آن مدیر عامل
حتما از خود میپرسید که این مطالب بسیار واضح و روشن هستند و هیچ احتیاجی با بازگو کردن ندارند.
بله، کاملا درست است، موضوع بسیار بسیار روشن و واضح است، اما در بورس چنین نیست.
همه مشاغلی که در بالا نام بردیم، یک حرفه و تخصص هستند و عموم مردم اجازه دسترسی به جایگاه آنها را ندارند.
اما در بورس چنین نیست و این همان چیزیست که ندانستن آن موجب ضررهای سنگین برای افراد می‌شود.
همه افراد جامعه به راحتی امکان ورود به بازار بورس و سرمایه گذاری در این بازار را دارند!
ریسک در بوس قابل مهار کردن است
کسب دو تخصص مهم در یک دوره آموزش بورس، برای هر سرمایه گذار بسیار بسیار ضروریست.
- دانش و مهارت سرمایه گذاری در بازار بورس و سهام
- دانش و مهارت مدیریت سرمایه و پول در بازار بورس و سهام
خیلی از افراد دانش لازم برای سرمایه گذاری در بازار بورس را ندارند، اما به راحتی امکان ورود به این بازار را دارند!
این همان عامل بسیار مهم و حیاتی است که موجب زیان‌های سنگین و جبران ناپذیر سرمایه گذاران می‌باشد.
قبل از هر اقدامی برای سرمایه گذاری، باید دانش و تخصص لازم و کافی برای آن را به دست آوریم.
ورود به بورس بسیار بسیار آسان است اما راز مهم در این بازار، بقاء و ماندگاری در بورس است.
